ความหมายของการขยายพันธุ์พืช

การขยายพันธุ์พืช (Plant  Propagation)

ความหมายของการขยายพันธุ์พืช

                    การขยายพันธุ์พืช หมายถึง กระบวนการที่ทำให้เกิดการเพิ่มปริมาณต้นพืชให้มากขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อดำรงสายพันธุ์พืชชนิดต่าง ๆ ไว้ ไม่ให้สูญพันธุ์ เป็นการกระจายพืชพันธุ์ดี เพื่อเพิ่มปริมาณผลผลิต รวมถึงการผลิตต้นพันธุ์ดีชนิดต่าง ๆ เป็นการค้าด้วย 

                   วิเชษฐ์ ค้าสุวรรณ (2543, หน้า 1) ได้ให้ความหมายของ การขยายพันธุ์พืชว่าคือ การเพิ่มจำนวนต้นพืช และพืชจากที่มีอยู่โดยมิได้นำมาจากแหล่งอื่น รวมทั้งยังคงลักษณะ สมบัติ และคุณภาพของพันธุ์  ที่มีไว้ให้เหมือนเดิมหรือมีขึ้นมากกว่าเดิม

                 กรมอาชีวศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ (2525, หน้า 62 ) ได้ให้ความหมายการขยายพันธุ์พืชว่าคือ การเพิ่มและแพร่พันธุ์ไม้ 

                 อมรเดช ดีนาน (2544, หน้า 95)  ได้ให้ความหมายไว้ว่า   การขยายพันธุ์พืช หมายถึง การเพิ่มปริมาณต้นพืชให้ มีมากกว่าเดิม แต่มิได้รวมถึงการเพิ่มจำนวนด้วยวิธีการนำมาจากที่อื่น  การขยายพันธุ์พืชอาจจะกระทำเพื่อปรับปรุงพันธุ์พืช อนุรักษ์พืชชนิดใดชนิดหนึ่งที่เห็นว่าเป็นประโยชน์ไว้ หรือเพื่อเพิ่มจำนวนต้นไม้ให้มีมากขึ้น ดังนั้นการขยายพันธุ์พืช จึงต้องกระทำโดยมีการควบคุมที่ถูกต้อง ซึ่งวิธีที่ใช้ใน           การขยายพันธุ์พืชนั้น  แบ่งออกเป็นประเภทใหญ่  ๆ  2  ประเภท  คือ การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด และการขยายพันธุ์       ด้วยส่วนต่าง ๆ ของพืช

              สรุปได้ว่า  การขยายพันธุ์พืช คือ วิธีการในการเพิ่มจำนวนต้นพืชให้มากขึ้น โดยการใช้เมล็ด           และการใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืชในการขยายพันธุ์ให้มีคุณสมบัติและคุณภาพให้เหมือนต้นพันธุ์เดิม          หรือปรับปรุงพันธุ์ให้มีลักษณะดีขึ้นกว่าเดิม

ความสำคัญของการขยายพันธุ์พืช

ความสำคัญของการขยายพันธุ์พืช

             การขยายพันธุ์พืชนั้นมีความสำคัญและความจำเป็นตามที่ วัลลภ พรหมทอง (2543, หน้า 11 - 12) สรุปได้ดังนี้

             1)   ด้านการอนุรักษ์พันธุ์พืช จากสภาพแวดล้อมในปัจจุบันที่เปลี่ยนแปลงไป อันได้แก่ อุณหภูมิ ความชื้น ลม สภาพแหล่งน้ำ สภาพพื้นดิน ศัตรูพืช ล้วนแล้วแต่ทำให้พืชสูญพันธุ์ไป เมื่อมีการนำพืชพันธุ์ต่าง ๆ มาขยายพันธุ์ ทำให้มีพันธุ์ไม้เพิ่มมากขึ้น

          2)    ด้านการสร้าง ปรับปรุงพันธุ์พืชหรือผลิตพืชพันธุ์ใหม่ การที่มนุษย์มีปริมาณมากขึ้น ทำให้มีความต้องการพืชมากขึ้นจึงจำเป็นมากที่จะต้องทำการขยายพันธุ์พืชเพื่อให้ได้พันธุ์ใหม่ ที่มีคุณภาพดีและให้ผลผลิตสูงขึ้นมาทดแทน

        3)    ด้านเศรษฐกิจ การขยายพันธุ์พืชสามารถนำมาเป็นอาชีพให้กับครอบครัว สร้างรายได้ให้กับครอบครัว เช่น การขยายพันธุ์พืชไว้เพื่อจำหน่าย หรือการขยายพันธุ์พืช เพื่อเพิ่มผลผลิต ให้กับการเกษตรของตนเอง อันจะก่อให้เกิดรายได้มากขึ้น

        4)    ก่อให้เกิดความเพลิดเพลิน ซึ่งในปัจจุบันบุคคลจำนวนมาก  ที่ไม่ได้ประกอบอาชีพเกษตรกรเป็นหลัก สามารถหันมาปลูกพืชและขยายพันธุ์พืชเพื่อเป็นงานอดิเรกหรือเพื่อความเพลิดเพลิน และยังก่อให้เกิดรายได้เสริมให้กับครอบครัวอีกด้วย

ประเภทของการขยายพันธุ์พืช

ประเภทของการขยายพันธุ์พืช 

                

      สัมฤทธิ์ เฟื่องจันทร์ (2527, หน้า 38) ได้กล่าวถึงไว้ว่า การขยายพันธุ์พืชทำได้หลายวิธี ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชและความมุ่งหมายเฉพาะของผู้ขยายพันธุ์พืช สามารถแบ่งเป็น 2 วิธี คือ

            1)    การขยายพันธุ์พืชแบบอาศัยเพศ  หรือการขยายพันธุ์ด้วยส่วนสืบพันธุ์ของพืช  (Sexual Propagation)          เป็นการขยายพันธุ์พืชโดยการผสมเกสรเพื่อให้เกิดเป็นเมล็ดและนำเมล็ดไปเพาะให้เกิดต้นใหม่ นิยมขยายพันธุ์พืชจำพวกพืชล้มลุก เช่น ผัก พืชไร่ ไม้ดอกไม้ประดับต่าง ๆ

            2)    การขยายพันธุ์พืชแบบไม่อาศัยเพศหรือไม่ใช้ส่วนสืบพันธุ์(Asexual Propagation) เป็นการขยายพันธุ์พืช     โดยใช้ส่วนต่าง ๆ ของพืชในการขยายพันธุ์ เช่น กิ่ง ลำต้น ใบ ราก ได้แก่ การปักชำ  การตอนกิ่ง การติดตา การต่อกิ่ง การทาบกิ่ง การแบ่งการแยก และการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ

 

จุดมุ่งหมายในการขยายพันธุ์พืช

         การขยายพันธุ์พืช เป็นความต้องการของมนุษย์ในการเพิ่มผลผลิต โดยมีจุดมุ่งหมาย ตามที่ นพคุณ นองเนือง (2543, หน้า 8) ได้กล่าวไว้ สรุปได้ดังนี้

                1)    เพื่อดำรงสายพันธุ์พืช ไว้มิให้สูญพันธุ์

                2)    เป็นการกระจายพันธุ์พืชที่ดี

                3)    เพื่อเพิ่มปริมาณผลผลิต

                4)    ผลิตต้นพันธุ์พืชพันธุ์ดีชนิดต่าง ๆ

                ในการขยายพันธุ์พืช เพื่อเพิ่มการผลิตพืช ให้ได้พืชพันธุ์ตามที่ต้องการ ทั้งในแง่ของ 

ความเพลิดเพลิน การประดับตกแต่ง การดำรงอาชีพ การค้า เป็นต้น นับว่าการขยายพันธุ์พืชนั้น         เป็นสิ่งสำคัญ และจำเป็นที่จะต้องศึกษาเรียนรู้ ให้เกิดความรู้ ความเข้าใจ สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน 

ในลักษณะใดลักษณะหนึ่งได้

                สรุปได้ว่า การขยายพันธุ์พืช มีประโยชน์ต่อมนุษย์และต่อโลก เพราะเป็นการเพิ่มปริมาณ

ของพันธุ์พืช ที่ถูกมนุษย์ได้นำมาใช้ ในการสร้างที่อยู่อาศัย  เป็นอาหาร เป็นยารักษาโรค  เป็นไม้ประดับ 

และเป็นการค้า หากไม่มีการขยายพันธุ์พืช จะส่งผลทำให้เกิดปัญหาภาวะโลกร้อน ส่งผลกระทบ 

ต่อโลกมากมาย